6502 sayılı Yeni Tüketici Kanunu (“YTK”), 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girdi. Kanun, tüketiciler lehine kapsamlı düzenlemeler içerirken aynı zamanda üretici firmalar, bankalar ve satıcı firmalar için de ek yükümlülükler getiriyor. Peki, yazılım firmaları için Yeni Tüketici Kanunu ne ifade ediyor?

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamına Giren Satış İşlemleri

Bilindiği üzere 1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“ETK”), yürürlüğe girdiği günden bugüne, kanunun kimleri kapsamına aldığı konusunda çeşitli tartışmalara neden olmuştu. Hatta bu konuda Yargıtay’ın farklı dairelerinin verdiği çelişkili kararlar mevcuttu.

En son 2013 tarihli Hukuk Genel Kurulu kararı, bu konuya açıklık getirmiş ve kanun kapsamına giren işlem ve aktörlerin belirlenmesinde esas alınacak kriteri; “Bir mal veya hizmetin ‘ticari veya mesleki amaçla’ satın alınıp alınmaması” olarak belirlemiştir. Tacir, mal veya hizmeti, ticari veya mesleki amaç dışında satın almışsa; ETK tacirleri de kapsamına alabilirdi.

Ticari amaç, bir mal veya hizmeti üreterek, ithal/ihraç ederek, alıp-satarak ondan kazanç temin etmek olarak tanımlanabilir. Mesleki amaç ise, bir tacirin “işletmesinin devam etmesiyle ilgili” yapacağı her türlü işlemi kapsamına alır. Hukuk Genel Kurulu’nun; bir tacirin, “mesleki/işletmesel amaçlar” dışında işlerinin de olabileceğini düşündüğü anlaşılmaktadır. Oysa böyle bir değerlendirme sadece şahıs firmaları için geçerli olabilecek, sermaye şirketi konumundaki ticari firmalar için söz konusu olamayacaktır. Bir şirketin, şirket amaçları (mesleki amaçlar) dışında başkaca hiçbir işi olamayacağı görüşü doktrindeki çoğunluk görüşüdür.

YTK ile ETK arasında, yukarıdaki tanımlar açısından bir değişiklik bulunmamaktadır.

Yazılım Kullanma Lisansı Satışı

Tüketicilerin Kullanma Lisansını Satın Aldıkları Yazılımlar

Gerek eski kanun gerekse yeni kanun, yazılımları “kapsamına” almaktadır.

h) Mal: Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi mallar.” (Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m.3)

Şu halde 6502 sayılı YTK, “Tüketicilerin” kullanma lisansını satın aldıkları yazılımlarla ilgili olarak uygulanacaktır. Bir diğer deyişle; bir tüketici (ki bu çoğu zaman bir gerçek kişi olacaktır), ticari veya mesleki ihtiyacı dışında kendi özel ihtiyacı ve kullanımı için aldığı yazılımlarla ilgili YTK’da yazılı haklarını kullanabilecektir.

Tacirlerin (Şirketlerin) Mesleki Amaçla Kullanma Lisansını Satın Aldıkları Yazılımlar

Yukarıda belirttiğimiz gibi tacirlerin, şirketlerinin ihtiyaçları için kullanma lisansını satın alacakları yazılımlar, YTK kapsamına girmeyecektir. Bu durumda, söz konusu yazılımla ilgili bir ihtilaf olduğunda, örneğin “bir yazılım ayıp ihbarı halinde” ihtilaf, Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu hükümlerine göre çözülecektir.

Söz konusu düzenleme uyarınca; ERP, KOBİ Yazılımları gibi kurumsal firmaların ihtiyaçlarını karşılamak için alınan lisansların, YTK kapsamı dışında kalacağı ancak kelime/belge işleme yazılımları gibi şahsi ihtiyaçlara yönelik yazılım lisanslarının YTK kapsamına gireceği yorumunu yapmak mümkündür.

YTK Kapsamına Giren Yazılımlara ilişkin “Garanti” ve “Satış Sonrası Hizmet” Yükümlülükleri

ETK uyarınca 21 Aralık 2001 tarihinde çıkartılan “Garanti Kartı Yönetmeliği”, 2004 yılında YASAD adına yapılan başvuru sonucunda; Danıştay kararı ile iptal edilmişti. O günden bugüne yazılımlarla ilgili yeni bir Garanti Kartı Yönetmeliği çıkartılmadı. Danıştay kararının gerekçesine göre, ETK kapsamında böyle bir yönetmeliğin çıkartılması da mümkün değildir. İlgili kararın gerekçesine göre yazılımların garantisi konusu ancak Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında düzenlenebilecektir.

6502 sayılı YTK kapsamında 13.06.2014’te Resmi Gazetede yayınlanan “Garanti Belgesi Yönetmeliği” ve “Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği”nde; yukarıda açıklanan Danıştay görüşü benimsenmiş ve Yazılımlar/Bilgisayar Programları, garanti belgesi düzenleme ve satış sonrası hizmet verme zorunluluğu bulunan mallar arasında sayılmamıştır.

Av. Sinem Birsin